Bu haftaki yazımda tarihte en uzun süre hüküm sürmüş imparatorluklardan biri olan ve tarihte yeni bir devir açan Roma İmparatorluğunu kaleme alacağım.

Genel olarak inanca göre, Roma M.Ö. 753’te kurulmuş ancak bu tarih mitolojiden gelen bir tarihtir. Roma’nın kuruş efsanesine Roma’nın ulusal destanı sayılan “Aeneis Destanı” nda anlatıldığı üzere çok kısaca bahsedeceğim.

Troia’nın yakılıp yıkıldığı sırada Troialı prens Aineias, oğlu ve babasını alarak İtalya’ya kaçmıştır. Aineias’ın oğlu Askanios burada bir kent kurar. Efsaneye göre Askanios’un soyundan gelenler burada uzun yıllar hüküm sürer. Günlerden bir gün burada hüküm süren krallardan Numitor, kardeşi Amulius tarafından tahttan indirilir.  Amilius tahta geçer geçmez ileride sorun yaşamamak için kardeşinin erkek çocuklarını öldürtür, kızı Silvia’yı ise Vesta Tapınağı’na rahibe yapar. Böylece Silvia evlenemeyecek ve çocuk sahibi olamayacaktır. Ancak nasıl olduysa Silvia’nın Savaş Tanrısı Mars’tan Remus ve Romulus adında ikiz oğulları olur. Kral Amulius hemen harekete geçerek Silvia’yı Tiber Nehri’ne atar ikizleri de bir sepet içerisine koyarak nehre bırakır. Efsaneye göre ikizleri bir dişi kurt bulur ve emzirir. Bu ikizler kehanet uyarınca bir kent kuracaklardı. Kent sınırlarının çizilmesi aşamasında kardeşi ile tartışan Romulus, kardeşi Remus’u öldürür. Kenti kuran Romulus kenti nüfuslandırmak için etraftaki haydutları, kaçakları ve suçlu erkekleri toplar ve kadınlarla evlendirir. Efsaneye göre böylece kentte yeni bir toplum oluşur ve Roma kurulmaya başlar.

Roma dönemi, Cumhuriyet dönemi ve İmparatorluk dönemi olarak ikiye ayrılmıştır.  İlk başlarda Roma Cumhuriyeti olarak teşkilatlanan Roma İmparatorluğu’nun kim tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemektedir. En çok bilinen Roma hükümdarlarından biri Jül Sezar’dır. Romalı asker ve lider olan Sezar, dünyanın en önemli insanları arasındaki yerini almıştır.

Jül Sezar’ın M.Ö. 1. yüzyılda ölümünün ardından yönetimi Sezar’ın evlatlığı Augustus(Octavianus) almıştır ve imparatorluk dönemi başlamıştır. MÖ 1. yüzyılda Augustus önderliğinde kurulan Roma İmparatorluğu, Akdeniz’de hüküm sürmüştür ve dünyanın en büyük imparatorlukları arasında yer almıştır. 375 yılında Kavimler Göçü ile yaşadığı büyük karmaşanın ardından 395’te Doğu Roma ve Batı Roma adı altında iki ayrı devlete bölünmüştür. Batı Roma, 476’daki Germen saldırısı sonucu yıkılırken, Doğu Roma (Bizans İmparatorluğu) 1453 tarihinde Fatih’in İstanbul’u fethiyle yıkılmıştır.

Bu hafta tarihsel ve mitolojik olarak ele aldığım Roma’nın önümüzdeki hafta yönetim biçimi, sanatsal ve mimari dokusu gibi konularına değineceğim.

Ahmet MEKE

CBS Uzmanı / Arkeolog