Muğla'da, 19. yüzyıldan bu yana kullanılan baca sistemi sayesinde 65 bin nüfuslu kentte hiç baca zehirlenmesi yaşanmadı. Yağmuru ve rüzgarı kesecek biçimde yapılan dikdörtgen bacaların dört tarafı açık olduğu için baca tıkanmalarını ve tütmesini engelliyor. Özellikle mevsim geçişlerinde ülke genelinde görülen sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenme vakaları Muğla'da görülmüyor.

Muğla Bacası, yüzyıllardır ev sahiplerini koruyarak, kentin sembolü haline geldi. Muğla'da, 19'ncu yüzyıldan bu yana aynı baca sistemi kullanılıyor. Üzeri kapalı, geniş ağızlı bacalar, yörenin geleneksel çatı örtüsü malzemesi oluklu kiremitle yapılıyor. Muğla'nın simgesi haline gelen bacaları özellikle yağmurda sert esen rüzgarı kesecek biçimde, dikdörtgen olarak yapılıyor ve dört tarafı açık olduğu için baca tıkanmalarını ve tütmesini engelliyor.

Hiç vaka yaşanmadı

Muğla Belediyesi Zabıta Müdürlüğü yetkilileri, Muğla'da yıllardır soba zehirlenmesi vakası yaşanmadığını belirttiler. Baca sisteminin iklim koşullarına uygun olduğunu ifade eden yetkililer, düzenli aralıklarla da denetim yapıldığını açıkladılar.

Muğla Belediye Başkanı Osman Gürün, Muğla bacasının sit alanındaki yeni yapılara 'şart' koşulduğunu söyledi.

Yeni yapılarda şart

Belediye olarak gerekli denetimlerin de yapıldığını vurgulayan Başkan Gürün, "Rüzgar nereden eserse essin Muğla bacası dumanı geriye üfürmez. Bu bizim bacamızın en önemli özelliğidir. Bacaların kurum tuttuğu zaman temizlenmesi gerekiyor. Belediye olarak düzenli bir şekilde denetimlerimizi yapıyoruz. Sit bölgesinde yapılan evlere Muğla bacasını şart koşuyoruz. Restorasyon çalışmalarında da aslına uygun olarak bacalar yenileniyor" dedi.

Her rüzgarı çeker

Mimarlar Odası Muğla Şubesi Yönetim Kurulu üyesi Mimar Ebru Soydaş Çakır, Muğla bacasının kente özgü bir yapı olduğunu ifade etti.Bacaların estetik bir görüntüye sahip olduğunu anlatan Mimar Çakır, şunları kaydetti:

"Kiremit çatının Muğla'da kullanılmasıyla görülmeye başladı. Yapımı kolaydır. Yaklaşık 28 kiremitten yapılır. Plansız olarak 'hac' vari bir forma sahiptir. 4 yanı açıktır. Her yönden gelen rüzgarı çeker. Muğla'nın iklim koşullarına uygun bir bacadır. Bu nedenle Muğla'da bacadan kaynaklı soba zehirlenmesi yaşanmaz.

"Deli Memet" ihtiyacı belirledi

Muğla Türkiye'nin en çok yağış alan illerinden birisidir. Halk arasında "Deli Memet" olarak adlandırılan poyrazla karışan yağmurun her yönden yağması halkın ihtiyacına göre bir baca şekillendirmesinde etken olmuştur. Muğla bacasının dört tarafının açık olarak yapılması baca tıkanmalarını ve soba tütmesini engellemektedir. 28 adet yağlı kiremitle çok çabuk yapılabilen bacaların onarımı kolaydır. Bacanın üzeri yağıştan korunmak amaçlı olarak haç şeklinde kapatılmıştır.

Yapılan çalışmalarda geleneksel Muğla bacasının çoğunlukla Muğla Merkez olmak üzere Milas, Yatağan, Ula, Köyceğiz, Ortaca ilçeleri ve Bozüyük, Kafaca, Yeşilyurt, Yerkesik, Gökova ve Akyaka beldelerinde de uygulandığı görülmektedir.