Yeniden önemli bilgilerle merhaba diyelim köşemize

Değerli doktorumuz, ağbimiz Kamil Arslantaş'a şekerimiz düştüğünde, şekerimiz yükseldiğinde, tansiyonumuz düştüğünde ve yükseldiğinde neler yapabiliriz diye sordum. Lütfen dikkatlice okuyun ki faydalı olabilsin.

1 - ŞEKERİN DÜŞTÜĞÜNÜ NASIL ANLARIZ ?

Normalde şeker hastası olan kişi rutin şeker takiplerini kendisi de yapmalıdır. Normal şeker aralığını iyi bilmeliyiz.

NORMAL ŞEKER ARALIĞI =

ideal şeker 60 - 100 aralığıdır. 120'ye kadar normal şekerdir.

60'ın altı hipoglisemi yani düşük şekerdir.

2- KİŞİDE NELER OLUR NELER HİSSEDER?

Halsizlik, yorgunluk hissi

Soğuk terleme

Bilinç değişikliği, hiç yapmayacağı davranış şekilleri olur.

APATİK dediğimiz görüntüde algının dışarıya azalması, ilgisizlik, duyarsızlık, donuk bakış oluşur. Bu durumlarda kişinin düşük şekerli olduğunu görebiliriz.

3 - DÜŞÜK ŞEKERE NASIL MÜDAHALE EDEBİLİRİZ, KİŞİYE NASIL YARDIM EDEBİLİRİZ ?

Tabii ki şekerin düşüklük düzeyi de önemlidir

30 - 60 arası tolere edilebilir şeker düşüklüğü düzeyidir. Bu seviyeyi glikoz yani kesme şeker, suda eritilmiş şekerle yapabiliriz ( bunlar yoksa herhangi bir şekerli sıvı da olabilir ) . Ama kişinin bilinci kapalıysa ağızdan şeker alamaz. Bu durumda yapılması gereken öncelikle 112'yi aramaktır. Bilinç kaybı olan hasta için yapılabilecek özel iğneler de vardır şekeri çıkarmak için. Bu şekeri çıkartan iğnelerden insülin yapan kişilerin evinde mutlaka bulunmalıdır. Bir doz enjekte edilmesi yeterlidir.( Doktorunuz ve eczaneniz size reçete edebiliyor )

Bu paragrafta yaşadığım deneyimler sonucunda yapılmaması gerekenleri aktaracağım. Öncelikle şekeri düşmüş kişinin yanında çok konuşmayın, kafası karışır. İyi misin ? diye sürekli soru sormayın. Kesme şekerini yedikten sonra 15-20 dakika rahat bırakın, kendine gelsin. Etrafında kalabalık durmayın, rahatsız edici olur. En önemlisi telaşa kapılmayın, rahat olun.

4- ŞEKERİMİZ YÜKSELDİĞİNDE NELER HİSSEDERİZ, NELER YAPABİLİRİZ ? Sorusunu doktorunuza sorduk.

Normalde ideal kabul edilebilir şeker 120 - 125 civarının altıdır. 125 üzeri yüksek şekeri gösterir. İnsülin kullanan kişi, insülin dozunu ayarlamadan önce kan şekerini ölçer. Çıkan sonuca göre insülin ayarını yapar.

Şeker 125 üzeri ise, her 50 birim yüksekliğe, bir ünite kısa etkili insülin yapmamız yeterli tedaviyi sağlayacaktır.

( ÖRNEK : şekerimiz normalde 150 iken 6 ünite yapıyorsak, 200 olursa 7 ünite yapmak gibi. Ama önceliğimiz doktorumuza danışmak. Kafamıza göre takılmayalım lütfen. )

Tokluk kan şekerinde kabul edilebilir seviye 160- 180'ler, maksimum seviye 200 olarak düşünebiliriz. Özetle her 50 birim yüksekliğe bir ünite insülin yapılabilir. Hızlı ve kısa etkili insülin ile düşme sağlanır.

Şekeri yüksek kişi kendini nasıl hisseder? diye sorduk doktorunuza;

Arafta kalmış gibidir, çevreye karşı ilgisizlik, sık sık susama, ağızda kuruluk, sık idrara çıkma, elde ve ayakta yanma hissi, nefes almada zorluk oluşur. Ciddi yüksekliklerde; bilinç kaybı, koma hali, nefeste aseton kokusu vardır.

5 - TANSİYON YÜKSEKLİĞİNDE YAPILMASI GEREKENLER

Tansiyon yüksekliğinde kişilerin en çok yakınması enseden başa doğru vuran ağrı hissetmesidir. İdeal tansiyon düzeylerini bilmek önemlidir. İdeal tansiyon kişinin yaşına, cinsiyetine göre değişir.

SİSTOLİK KAN BASINCI ( BÜYÜK TANSİYON ): 9 ile 13 arası olması

DİYASTOLİK KAN BASINCI ( KÜÇÜK TANSİYON ): 6 ile 8 arası olması

Yukarıdaki rakamlar ideal aralıktır. Ancak kişiden kişiye farklıdır. Her zaman tansiyonu 9-6 olan birey için, tansiyonunun 13-8'e çıkması kişi için yüksek tansiyondur. Kişinin normal seyreden düzeyinin bilinmesi önemlidir. Tansiyon hastası kişinin evinde de tansiyon aletinin bulunması gerekir. Bilekten değil, özellikle koldan ölçen manuel ya da elektronik olanlar tercih edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken kaliteli pilin kullanılmasıdır. Pil uzun süre tansiyon aletinin içinde bırakılmamalıdır. Ölçüm yapılırken pilin alete takılması ve belli aralıklarla değiştirilmesi önemlidir. Hiç bilmediğimiz birinin tansiyonunu ölçeceksek sağ koldan ölçmeliyiz. Sağ kol yüksek tansiyonu gösterecektir. İlk kez tansiyonu yükselen kişi aile hekimine başvurmalı ya da acile gitmelidir. Çevre tavsiyesi ile ilaç seçimi yapılamaz. Tansiyon yüksekliği tedavisinde; kardiyolog, dahiliye, nefrolog, aile hekimi ile görüşülmelidir. Sürekli ve düzenli ölçümlerle kontrol edilmelidir. Gün içindeki tansiyon yüksekliklerinin saptanmasında hasta üzerinde taşınan AMBULATUVAR tansiyon ölçüm cihazları vardır. Hastaya takılır, alet iki gün boyunca otomatik ölçüm yapar. Uzman hekim tarafından değerlendirilir. Özetle ilk kez yükseliyorsa evde yapılabilecek bir şey yok, doktorunuzla konuşun.

Tansiyon hastası ilacını kullanmasına rağmen tansiyon yükseliyorsa kişi;

Yediğine, içtiğine dikkat etmeli

Kilo almamalı

Tuz alımı günlük 8-10 gramı aşmamalıdır ( araştırdım bir çay kaşığı 3.7 grammış). Her yediğimiz sebzede doğal tuz bulunduğunu unutmamalıyız.

Ek bilgi: tansiyon yüksekse yatma pozisyonuna geçilmemeli, oturur durumda kalmalıyız. Ayaklarınızı yukarı kaldırmayın.

6- TANSİYON DÜŞÜKLÜĞÜNDE YAPILMASI GEREKENLER

Son olarak doktorum Kamil Arslantaş'a tansiyon düştüğünde neler yapabileceğimizi sordum.

Tansiyon düşüklüğünde kişi kendini halsiz, yorgun hisseder. Baş dönmesi, denge kaybı, soğuk terleme olur. Bunları hissedersek derhal oturup dinlenmemiz gerekir. Tansiyonumuzu ölçtükten sonra sıvı alımı yapılmalıdır ( ayran, soda ). Sürekli tuz yemek doğru bir davranış değildir. Ani düşüşte tuz alınabilir. Sürekli tansiyon düşüklüğü varsa uzman hekimce sebebi araştırılmalıdır.

Kişide sıvı alımında azalma mı var?

Yeme içmesinde bir sıkıntı mı var?

Nefrolojik ya da kardiyolojik problem mi var? Bakılmalıdır.

Ani tansiyon düşüklüğünde ayakları kaldırmalı ve yatma pozisyonuna geçilmeli, bilinç açıksa ağızdan sıvı takviyesi yapılmalıdır. Bilinç kapalıysa solunum yolunu uygun şekilde açtıktan sonra, ayaklar yükseltip koma pozisyonu verilerek 112 aranmalıdır.

Doktor Kamil Arslantaş'a verdiği bilgiler için çok teşekkür ederiz. Herkesin anlayabileceği cümleler kurmak ve her gün hayatımızın içinde olan bu konuları derli toplu anlatmaktı isteğimiz. Faydalı olmasını umuyorum. İyilikle kalın.

HER ŞEYE RAĞMEN GÜLÜMSEYEBİLMEKTİ HAYAT...