Geçen hafta ki yazımda kentin tarihçesinden bahsetmiştim, bu hafta ki yazımda kentteki yerleşim planı ve sosyal hayat üzerine değineceğim.

Stratonikeia Antik Kenti Hellenistik Dönemde, Hippodomik planlı olarak düzenlenmiş ve Roma İmparatorluk Dönemi’nde de aynı yerleşim sisteminde devam etmiştir. Antik kent içinde belirli yapılarda kazı çalışmaları yapılmıştır. Bu nedenle kentin planında bilinen yapı sayısı sınırlıdır. Kazı çalışması yapılan ve tespit edilen yapılara göre, ızgara planlı inşa edilen kentlerden birisi olduğu düşünülmektedir. Kentte bilinen yapılar, sur duvarı, anıtsal çeşme, şehir kapısı, sütunlu cadde, gymnasion, bouleuterion, hamam, tiyatro, tapınak ve su yapısıdır. Ayrıca Beylikler Dönemi’nden (M.S. 14-15. yy) bir hamam ile 19. ve 20. yüzyıla ait bir cami, sokak dokusu, kahveler, evler ve dükkânlar bulunmaktadır.

Stratonikeia, Antik Dönem, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemine ait kent dokusunun birlikte görüldüğü nadir yerlerden birisidir. Farklı dönemlere ait pek çok yapının olması ve tarihi ortam kenti gezecekler için bulunulmaz bir fırsat olarak değerlendirilmektedir.

Şehrin en büyük yapısı olan Gymnasion’un(Spor Okulu) MÖ 2. yüzyıl ortalarında mermer bloklarla yapıldığı, Roma döneminde tamirat gördüğü, Bizans döneminde de kuvvetli bir depremle yıkıldığı tahmin edilmektedir. Kent yaşamında büyük önemi olan bayramlar, törenler ve şölenlerin alanda bulunan yazıtlarla Gymnasion’da yapıldığı belirlenmiştir.

Roma dönemine tarihlenen Bouleuterion(Meclis Binası) şehrin önemli yapılarından biridir. Yapının duvarlarında Latince olarak Roma Dönemi’nde kentte satılan tüm mal ve hizmetlerin adları ile fiyatları yer almaktadır. Bu yazılar bize dönemin ekonomik faaliyetleri ile ilgili bilgi vermektedir.

Kentin giriş kapılarından biri olan kuzey kapı şu günlerde yeniden ayağa kaldırılıyor ve girişle beraber kuzey caddenin ihtişamlı dokusu ortaya çıkarılıyor.

Kentin en işlek yerlerinden meydan, pazar yeri ve sivil mimarlık örneklerini oluşturan yapılar, farklı kültürleri bir araya getirmektedir. Çevrenin tüm ihtiyaçlarını karşılayan pazaryeri konumundaki köy meydanı terziden dişçiye birçok dükkânı barındırmaktadır.

Geçmişten kalan doku ve kültürel birikimini hala taşıyan ve yaşatan Stratonikeia, kültür, sanat, tarih, arkeoloji ve mimari olarak görülmesi gereken kentlerden bir tanesidir.