Ula yakınlarında, Muğla-Marmaris karayoluna yaklaşık 1.5 kilometre mesafedeki Thera antik kenti 5 yıl önce keşfedildi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) ve Ula Belediyesi tarafından yüzey araştırması ve temizlik çalışması yapıldı. Bölgede daha sonra herhangi bir çalışmanın yapılmadı. Dalyan’daki dünyaca ünlü kaya mezarlarının benzerleriyle bir çok anıt ve lahit mezarlarının da bulunduğu Thera’da sık sık hazine avcılarının izlerine rastlanıyor. Antik kentteki tiyatro ise yine hazine avcıları tarafından dinamitle patlatılarak yerle bir edilmiş durumda.
MSKÜ Arkeoloji Bölümü Öğretim Kadir Baran, Thera'yı Büyük İskender'in fethettiğini düşündüklerini söyledi. Baran, “Antik kentin gözden uzak ve kalıntıların büyük oranda bitki örtüsü altında saklanmış olması, kentin boşaltıldığı Bizans Dönemi sonlarından itibaren doğanın ve insanların tahribatına uğramasına yol açmıştır. Uzun yıllardır yapılan kaçak kazılar kentin hemen her noktasında görülüyor. Hatta kentte tespit edilebilen yapı kalıntılarının hemen hemen tamamı kaçak kazı çukurları sayesinde fark edilebilir duruma gelmiştir. Kaçak kazıcılar yoğun bitki örtüsü içerisinde kendilerine basit patikalar açarak detektör sinyallerine göre kentin hemen her noktasında tahribat yaratmışlardır. Akropolün en üst noktasında her taraftan görülebilecek noktalarda bile kaçak kazı yapılmış olan antik kentte 5-6 metre derinliğe ulaşan kaçak kazı çukurları durumun vahametini yansıtır. Ayrıca, antik tiyatro yapısının cavea kısmında dinamitler patlatılarak açılan kaçak kazı çukurlarının varlığı ile tiyatro bloklarının yakın zamana kadar ufaltılarak duvar taşı haline dönüştürüldüğü ve yakın köylerde satıldığı bilgisi kentin ne ölçüde tahrip edilmiş olduğunu gösteriyor. Her ne kadar kolluk kuvvetleri iyi niyetli bir şekilde korumaya çalışsa da bir antik kentin korunmasının en iyi yolu o kentin sıklıkla ziyaret edilebilir hale getirilerek yaşayan bir kente dönüştürülmesidir” diye konuştu.
Baran, Muğla Müzesi başkanlığında yapılan ot temizliği ve kurtarma kazıları ile yol kavşaklarına yerleştirilen yönlendirme tabelaları kente az da olsa ziyaretçi geldiğini belirterek şöyle devam etti: “Kentte yaşanan hareketlilik de kaçak kazı faaliyetlerinin bitmese de şimdilik sınırlanmasını sağlamıştır. Alanı koruyan herhangi bir tel örgü veya bekçi bulunmaması gibi sebeplerle kaçak kazı sorununun şu an için tamamen bitirilmesi mümkün değil. Muğla – Marmaris karayoluna yakın mesafede ve Muğla merkeze 15 kilometre mesafede olmasına rağmen uzun zamandır gözden uzak kalan ve büyük tahribata uğrayan bu antik yerleşimin bir an önce yaşayan bir kent haline getirilmeli, yakın ama gözden uzak olma durumundan kurtarılmalı”