SGK Sigorta Primleri Genel Müdür Yardımcısı İsmail Yılmaz, Türkiye’de 2014 yılı rakamlarına göre 100 işçiden 35’inin sigortasız çalıştığın, çalışan 2 işçinin ise 1 emekliyi finanse ettiğini açıkladı.

Kayıt dışı çalışan işçilerin de haklarından mahrum kalmasına neden olan kayıt dışı istihdamla mücadele etmek amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), “Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki” (KİTUP II) projesinin ilk toplantısını Muğla’da yaptı.

SGK Sigorta Primleri Genel Müdür Yardımcısı İsmail Yılmaz ve SGK Muğla İl Müdürü Necmettin Öz’ün katılımıyla yapılan ilk toplantıda basın mensupları ile Tuna Otel’de bilgilendirme toplantısı düzenlendi. Toplantıda konuşan SGK Sigorta Primleri Genel Müdür Yardımcısı İsmail Yılmaz, “Maalesef, vatandaşlarımızın birçoğu çeşitli sebeplerle sosyal güvenceye sahip değiller. Bunu ekonomik yetersizlik, bilgi eksikliği, ortalama işletme ölçeğinin küçük olması ve eğitim seviyesi düşüklüğü gibi birçok sebebi bulunmaktadır. İşveren açısından haksız rekabet çalışanlar açısından emek sömürüsüne neden olan kayıt dışılık, sürdürülebilir ekonomiyi ve sosyal güvenliği de sekteye uğratmaktadır. Bugün Türkiye’de 2014 yılı verilerine göre kayıt dışı istihdamın, yani sigortasız çalışanların oranı yüzde 34,99. Yani 100 çalışandan 35’inin sosyal güvencesi bulunmuyor. Muğla, Denizli ve Aydın illerinde bu oran yüzde 36,6. Asında Türkiye ortalamasını temsil eden bir orana sahip. Ancak 2013’de bu oran yüzde 44,3 iken, 2012’de yüzde 48,10 olarak gerçekleşmiş. Dolayısıyla Muğla ve çevre iller için inanılmaz bir ilerleme mevcut. Ancak yine de bugünün koşullarında ülkemizde kayıt dışı istihdam hala ciddi ekonomik ve en az onun kadar da önemli sosyal sorunlara da yol açan, çalışma hayatını, devlet sistemini olumsuz yönde etkileyen bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Sigortasız çalışan kişiler, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kapsamında sağlanan birçok yardımdan yararlanamamakta, emeklilik haklarına kavuşmada zorluk çekmektedirler. İşverenler açısından haksız rekabet oluşurken, devlet prim kaybına uğramakta, sosyal güvenliğin sürdürülebilirliği tehlikeye girmektedir. Yine de kayıt dışı istihdamla mücadelede yapılan çalışmalar ile Türkiye önemli bir mesafe kat etmiştir. 2002 yıllarında yüzde 52’ler seviyelerinde olan kayıt dışı istihdam oranı yapılan çalışmalar neticesinde bugün 35’lere kadar düşürülmüştür” dedi.

Denetmen sayısı artırılıyor

Kurum olarak denetimde öncelikle rehberlik anlayışını benimsediklerini açıklayan Yılmaz, “Denetim yapılmadan önce riskli olduğu tespit edilen işverenlere yazılan bilgilendirme yazıları ile haklar ve yükümlükler hatırlatılıyor. Kurumumuz bünyesinde görev alan Sosyal Güvenlik Denetmen sayılarında artış yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Denetmen sayısının 3 bine çıkarılması hedeflenmektedir. Ayrıca, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarınca işyerlerinde yapılan denetimlerde, aynı zamanda sigortalılık kontrolünü de ve sigortasız olarak tespit edilenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmeleri zorunluluğu getirerek denetim ağını genişlettik. Denetim yapılacak yer ve sektörlerin belirlenmesi ve denetimlerde nokta atışı yapabilmek için de risk analiz çalışmaları yapmaktayız. Risk analizi çalışmaları, Kurumumuzda toplanan veriler doğrultusunda en riskli bölgeleri, sektörleri, işyerlerini kolayca belirlemekte, bu sayede denetim çalışmaları nokta atışı şeklinde daha etkin ve verimli bir şekilde yapılabilmekte, gereksiz denetimlerle yapılan zaman kayıplarının önüne geçilebilmektedir” dedi.

Sigortasız çalıştıran işverene teşvikten men

Sigortasız işçi çalıştırmanın en büyük sebeplerinden birisinin işverenlerce işçi için katlandıkları vergi ve sigorta prim maliyetleri olduğunu belirten Yılmaz, “Bu kapsamda da özellikle işverenlerin üzerindeki mali yükü azaltmak primini tam ve düzenli ödeyen işverenleri desteklemek amacıyla 5 puan prim teşviki, Kalkınmada Öncelikli İllerde İstihdam Teşviki, Kadın ve Genç İstihdam Teşviki, İşsizlik Ödeneği Alanları İstihdam Teşviki, Özürlü İstihdamı Teşviki gibi birçok teşvik sisteminin yürütümünü yapıyoruz. Uygulanan teşviklerle hem işverenleri daha fazla işçiyi sigortalama yoluna itmekte hem de dezavantajlı bazı kesimlere de istihdam olanağı sağlanmaktadır. Kayıt dışı işçi çalıştırdığı tespit edilen işverenler bir yıl teşviklerden yararlanamazlar” dedi.

KİTUP II projesi kapsamında, kayıtlı istihdamın önemi, kayıt dışı istihdamın çalışana ve ülkeye getirdiği yükler konusunda toplumu bilgilendirmek amacıyla 35 ilde faaliyetler yürütülecek. Sosyal Güvenlik kayıtlı istihdamın öneminin fark edilmesini ve savunulmasını sağlamak amacıyla uygulamaya koyulan projeyle kayıtlı istihdamın artırılması hedefleniyor.