Yatağan’da, altında kömür bulunması nedeniyle devlet tarafından kamulaştırılan ve köylülerin göç etmesi istenerek boşaltılan ‘yitik köy’ Gibye’nin yüzlerce yıllık tarihi ve kültürü kitaplaştırılarak tarihe not düşüldü.

Yatağan’da bulunan Termik Santral’in enerji ihtiyacını karşılamak için köyün altında bulunan kömürün çıkarılması amacıyla 2007-2008 yıllarından itibaren devlet tarafından aşamalı olarak kamulaştırılan ve 2010 yılından itibaren de köylülerin göç etmesi istenerek boşaltılan Gibye(Yeşilbağcılar) köyünün tarihi ve kültürü kitaplaştırılarak tarihe kaydedildi. Gibyeliler Derneği adına Sezai Gencer ve Pamukkale Üniversitesi’nde Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Bilal Söğüt’ün ortak çalışmasıyla Gibye köyünün tüm tarihi geçmişi ve paralarından müziğine kadar tüm kültürel özelliklerinin araştırılarak derlenip toparlandığı belge niteliğindeki kitap, Türkiye’deki bütün üniversitelere ve büyük kütüphanelere dağıtılacak. 1200’lü yılların başında kurulduğu bilinen Gibye köyünün yüzlerce yıllık geçmişini ve altında bulunan kömürün çıkarılması için boşaltılmasının ve köylülerin göç ettirilmesinin anlatıldığı kitap gelecek kuşaklar için belge niteliği taşıyor.

Bu köyden göç ettirildikten sonra başka yerlere yerleşen yitik köy Gibye halkının birlik ve dayanışma içinde tekrar biraraya gelmesi ve köydeki hatıralarını yaşatmaları amacıyla kurulan Gibyeliler Derneği Başkanı 74 yaşındaki Sezai Gencer, şunları söyledi: “1956’da eğitim için Muğla’ya geldim ve sonra yerleştim. Köyümüzün tarihini, kültürünü, A’dan Z’ye ne varsa incelemek için Muğla’da Gibyeliler Derneği diye bir dernek kurduk. 2012’den bu yana 7 yıldan beri Gibye hakkında belgesel çalışmalarıyla ilgileniyorum. Netice itibarıyla da bu sene bu kitabımız çıktı. Video belgeselimiz henüz kitabımız gibi halka arz etmeye hazır durumda değil. Sanıyorum o da 1-2 ay içerisinde kamuya sunulacak. Bu köyün ortadan kalkmasında, devletin oraya bir termik santral kurmasında br yanlış yok. Çünkü ekonomiye enerji sağlanıyor. Burada yanlış olan şey şu. Bu bölgede 7 tane köy boşaltıldı. Bu köyler boşaltılmadan önce devlet bu kitabı, devletin elinde her türlü akademisyan, teknik eleman var. Kamerayla, fotoğraf çekecek gücü var. Devletin orada yaşayan insanları oradan çıkarmadan önce kültürlerini ve yaşamışlıklarını bir güvence, kayıt altına alması gerekiyordu. Ama devlet bunu yapmadı. Devlet ne yaptı; ben buradan kömür nasıl çıkarırım, halka sizin altınızda kömür var, buradan çıkın. Al şu sadaka gibi parayı, sen buradan çık git. Değerini aldı mı, o vatandaş o biçtiğin değerle arsa mı alır, arsa zaten alamaz, hiçbir şey yapamaz o parayla. O para çok güzel çerez parası olur. Dolayısıyla şu anda o köyden ayrılan insanların hepsi sorsanız gırtlağına kadar borç içerisinde. Kendini bir toparlama fırsatı bulmamış. Bu nedenle bizim burada yaptığımız çalışma, bu köy zaten haritada yok. Yazdığımız belgeyle tarihte kalacak.”

“EN ERKEN 50 YIL SONRA DEĞERİ BİLİNECEK”

Günümüzde yaşayan insanların Gibye hakkında bilgi sahibi olduklarını, hazırladıkları bu kitabın gelecek kuşaklar için bir bilgi kaynağı olduğunu belirten Gencer, “

Gelecek nesillere hitap edecek bir kitap. Bugün yaşayan insanlar zaten bu kitabın içinde olanları az çok biliyor. Burada önemli olan gelecek 50-100-200 yıl sonra, hatta saklanabilirse 500 yıl sonra bu topraklarda yaşayan atalarının nasıl ne şekilde yaşadıklarını, nelerle, hangi imkanlarla hayat idame ettirdiklerini bu kitaptan okuyacaklar. İşte o zaman biz bu görevi yapmış olacağız. Bugün yaşayanların bu kitaba ilgisi olur mu, olmaz mı o zaten çok da önemli değil. Önemli olan burada köyümüzü zapt altına aldık, tarihe bıraktık. Her türlü ne şekilde bilgi, belge varsa, müziği de dahil bunu belgeledik. Takdir gelecek kuşakların. Bugünkü kuşaklar bu kitabın önemini anlayamayabilirler. Çok azı anlar. Bu kitabın hitap edeceği kesim en erken 50 yıl sonraki kesim.” diye konuştu.

Türk Ocakları Başkanı ve aynı zamanda Gibyeliler Derneği üyesi Hüseyin Akar ise kitap hakkında şunları söyledi: “Gibyeliler Derneği 2011 yılı mart ayında kuruldu. Kuruluş amacı hem köyden başka yerlere özellikle Muğla’ya gitmiş olanl kişileri biraraya getirmek. Birlikte yaşamalarını, geçmiş hatıralarını yaşamalarını, yardımlaşmalarını sağlamak. Ayrıca köyün sosyal ve kültürel hayatının burada da devam ettirilmesini sağlamak. Diğer önemli bir husus ise köyün geçmişten bugüne kadar olan sosyal, ekonomik, siyasi hayatını belgelemek, belgesel yapmaktı. Dernek vasıtasıyla bu gerçekleştirilmeye çalışıldı. Bunda da en büyük pay, Sezai Bey’indir. Bu işe gönüllü olması, bu işe aşık olması ve bu işte yeteneğinin olması hesabıyla bu konuda pek çok özverili çalışmalar yaptı. Bir diğer husus Prof. Dr. Bilal Söğüt hoca, çok büyük katkılarda bulundu. Çünkü Stratonıkeia kazılarında heyet başkanı kendisi. Dolayısıyla o da bu konulara çok önem verdi. Sezai Bey’in talebi doğrultusunda çok büyük katkı sağladı.”

Yatağan Termik Enerji Üretim A.Ş’nin desteğiyle 1000 adet basılan ‘Gibye(Yeşilbağcılar)’ adlı kitap, tüm Türkiye’de üniversitelere ve büyük kütüphanelere dağıtılarak, Gibye tarihinin ülke genelinde bilinmesi sağlanacak.

Haber: Sevil Yılmaz