CHP Muğla Milletvekili Nurettin Demir, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müeezzinğlu tarafından cevaplandırılmak üzere meclise soru öngergesi verdi.

“Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), her yıl dünyada kanser yapıcı maddeleri düzenli olarak özelliklerine göre gruplara ayırmaktadır. Ajansın kanserojen maddeler listesinde asbest maddesi, “kesin kanserojen” tanımlanması ile 1. grupta sınıflandırılmıştır.

Türkiye' de 16.05.2012 tarihinde 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü Hakkındaki Kanun”un yayımlanıp yürürlüğe girmesinden sonra kanunun uygulama yönetmeliği ile 04.08.2012 tarihinde ‘kentsel dönüşüm’ çalışmalarına başlanmıştır.

Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından 29 Ağustos 2010 tarihinde yayımlanan “Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile 2010 yılı sonunda asbestin veya asbest ürünlerinin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması, ithalatı ve üretilmesi yasaklanmıştır.

Türkiye’de 1983 yılından asbest kullanımının, tamamen yasaklandığı 2010 yılına kadar 500.000 ton asbest birçok üründe kullanılmıştır. Bugün asbestli ürünlerin üretimi yapılmıyor olsa da geçmişte üretilen ürünlerin kullanımı, bakımı, onarımı, sökümü, asbestli yapı ürünlerinin kullanıldığı yapıların yıkımı, asbestli ürün atıklarının taşınması ve yok edilmesi gibi süreçlerde asbesttin etkisi devam etmektedir. Bu süreçlerde gerekli önlemler alınmazsa gelecekteki 20 yıl boyunca asbestten kaynaklanan sağlık sorunlarının ortaya çıkacaktır.” Diyen Demir, Bakan Müeezzinoğlu’ndan şu sorulara cevap istedi:

-Türkiye’de kentsel dönüşüm ve bireysel yenileme adı altında 2012 yılından bu yana kaç binada yıkım gerçekleştirilmiştir?

-Türkiye´de binalar yıkılırken asbest araştırması yapılmakta mıdır? Yapılmakta ise bilindiği üzere asbesti tespit etmek ve ona göre yıkımı yapmak da yeterli değildir. Bu tehlikeli atığın imhası çevreye ve insan sağlığına zararı olmadan nasıl yapılmaktadır?

-Yönetmelikteki “İşveren ve/veya temsilcileri, asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma işlemleri tamamlandığında, işyerinde asbest tozuna maruziyet riskinin kalmadığını belirten ve ölçüm sonuçlarını da içeren bir belge düzenlenmesini sağlar” maddesine göre somut düzenlenmiş kaç belge vardır?

-Kentsel dönüşümün yapılacağı yerde denetim yapılmış mıdır? Denetim yapılmış ise asbeste dair analiz sonuçları nelerdir? Asbestten arındırıldığına dair herhangi bir bilimsel rapor bulunmakta mıdır?

-Asbest sökümünün yapılması için gereken eğitim, İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü Müdürlüğü (İSGÜM) tarafından, yetkililere veriliyor mu?

-Şehir merkezinde bir bina yıkılıyorsa, ortama yayılan asbest lifleri kontrolsüz kalır. O zaman bu lifleri kontrolü nasıl sağlanmaktadır?

-Asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı, asbest içeren her türlü ürünün ithalatı ve satılması, asbest ürünlerinin veya asbest ilave edilmiş ürünlerin üretimi ve işlenmesi yasakları uygulanabilmekte midir? Takibi ve denetimi nasıl yapılmaktadır?

-Kentsel dönüşümdeki en büyük tehlike, asbest temizlenmeden kontrolsüzce yapılan yıkımlar ve asbestli malzemelerin güvenli olarak lisanslı tesislere gönderilmeyip, çöplüklere ve dere kıyılarına boşaltılmasıdır. Bu konuda herhangi bir tedbir alınmış mıdır? Alındıysa bunlar nelerdir?

-Asbest başta mezotelyoma (Akciğer zarı kanseri) ve akciğer kanseri olmak üzere solunum yolu hastalıklarına ayrıca larinks, kolon ve kadında yumurtalık kanserlerine de yol açmaktadır. Bakanlık olarak alınan önlemler nelerdir?

-Yıkımlar sırasında ve ya sonrasında ortaya çıkan asbest ve diğer zehirli maddelerle ilgili olarak meydana gelmiş herhangi bir sağlık sorunu vakası var mıdır? Var ise alınan tedbirler nelerdir?